દેશીંગા અને બીજાં ઘેડ વિસ્તારના ગામડાં નદીયોમાં જ્યારે પુર , ફલડ , છેલ આવે ત્યારે ગામ ફરતે પાણી ફરી વળે અને ગામડાં બેટના રૂપમાં ફેરવાય જાય અને બહારના જંગલી પ્રાણીઓ જીવ બચાવવા ગામમાં ઘુસી આવતાં હોય છે . એક વખત મારા હરિકાકાએ એક સસલો પકડી પાડ્યો/અને એક ઓરડીમાં પૂરી દીધો .અને મને દેખાડ્યો . અને મને વાત કરીકે આને હવે આપણે પાળીએ મેં કીધું કાકા આને ખવડાવવાનો જબરો સવાલ ઉભો થાય . તમે કેટલાક દિવસ સુધી ડાંગરવા વાળા વિનોદ ભાઈ પટેલના ખેતરમાંથી રજકો લાવ્યા કરશો કે વલીભાઈ મુસાના કાણોદર નાં ખેતરમાંથી આ અરસામાં મને એક ચોપડી સુરેશ જાની જેવા માસ્તરે વાંચવા આપેલી તેમાં લખ્યું હતું કે સસલાં ઘાસની કુમળી કુમળી ટીશીયોજ ખાય , ચોપડી લખનાર ભાઈ મુંબઈમાં જન્મેલા અને ઉછરેલા હતા . એણે કોકદી વેકેશનમાં મામાને ત્યાં ગામડે ગયા હોય ત્યારે ઉનાળામાં સીમમાં સસલાને ધ્રોક્ળની જીન્જ્વાની કે એવા બીજા ઘાસની કોમલ ટીશીઓ ખાતા જોયા હોય . એટલે મેં કાકાને વાત કરીકે આને છૂટો મૂકી દ્યો . આપણાથી પાળવો પોષાય નહી . આ વાત તો હું દસેક વરસની ઉમરનો હતો ત્યારની છે . આ વાતને ઘણા વરસો વીતી ગયા હું અમેરિકા આવ્યો . પછી મારો નાના દીકરો સતીશ આવ્યો . સતીશને એના કોઈ અમેરિકન મિત્રે પાંજરા સાથે એક સસલું આપ્યું સતીશ સસલા ને ખાવા માટે માટે પેટ શોપમાંથી મોંઘી ડાટ ખોરાકની બેગ ખરીદી લાવે . એક વખત મેં સસલાને મેપલના ખરી ગએલા પાંદડા ખાવા આપ્યા એતો ઝપાટા ભેર પાંદડા ખાઈ ગયો અને પછી મેં એને ધાસ અને બીજું વિડ ખાવા આપ્યું એતો એ ઝડપથી ખાઈ ગયો . પછી મેં સતીશને કીધું . હવે તું સસલા માટે વેચાંતું કશું લાવતો નહિ .
અમારી બાજુ એક કહેવત છે કે ” ઊંટ મેલે આંકડો અને બકરી મેલે કાંકરો ” હવે આ સસલું શું મેલે એ હું કહી શકું એમ નથી . તમને ખબર હોય તો ક્હેજો .
વખત જતા હું ફિનિક્ષ એરિઝોના રહેવા આવ્યો . અહી વિડ અને મારા બેક યાર્ડમાં ઘણા ઝાડવા આ બધું જોયા પછી મને વિચાર આવ્યો કે હું સસલાં પાળું અને હું એક નર માદાની ઝોડી ખરીદી લાવ્યો . પણ બાપુ એની વસ્તી વધારાની શ્હું વાત કરું સસલી વ્યાણી અને ધોળાં બરફ જેવા સાત બચ્ચાં ને જન્મ આપ્યો . અને આ બછું ત્રણેક મહિનાની ઉમરનું થાય એટલે બચ્ચાં આપવાની શરૂઆત કરી દ્યે અને ગર્બાધાનનો સમય પણ બહુ ટૂંકો . સસલાનો ઝડપી વધારો જોઈ મારા પુત્ર રાજીવે મને કીધું કે દાદા હવે તમે એક અજગર પાળો કે જેથી કરીને સસલાં વસ્તી વધારા ઉપર કન્ટ્રોલ રહે .
મને એક કહેવત બનાવવાનું સુજ્યું કે “સસલાં તો ભલે જીવે પણ અજગર તું પણ જીં જો અજગર ન હોત જગતમાં તો સસલાં વધારો થીં”
એક દિ મારી અતિ પ્રેમાળ ઘરવાળી અને રોટલાની ઘડનારી ભાનુંમતીએ મને કીધું .આ તમેતો સસલાં વાહે ભેખ લીધો . હવે તમે ભેખરે ઉતારો રજા ભરથરી . મેં નક્કી કરેલું કે એક પણ પૈસાનો ખર્ચ વગર સસલા પાળવાં એટલે મારે જ્યાં ત્યાં થી સાઈડ વોક ઉપરથી કોઈ ન જુવે એમ નકામું વિડ લાવતો . પછી મારી સ્ત્રી શક્તિનું માન રાખી સસલાં ખાઉં મારા મેક્સિકન અને ફિલિપિન મિત્રોને કરેગા સો ભરેગા એમ મન મનાવીને બધાંજ સસલાનો નિકાલ કરી નાખ્યો . એક વખત મને એક હોલો મળ્યો . એ મેં પાળ્યો . મારી પત્ની ભાનુંમાંતીએ એનું નામ મોહન રાખ્યું . મોહન એકલો હતો એની દયા ખાઈ ભાનુંમતીએ મને કીધું એક બીજું હોલાડું લઇ આવો આ માટે મારે પૈસા ખર્ચવા પડેલા પણ ભાનુ મતિ રાજી થઇ . થોડા વખત પછી મને ખબર પડી કે આ હોલું નારી છે। એનું નામ મેં રૂબી પાડ્યું . મારી એક પોલીશ સ્ત્રી મિત્રે મને વિશાલ પાંજરું આપ્યું એમાં બન્ને રહેતાં હતાં . એક ઉડતા પક્ષી નું મોટું ચિત્ર હતું એમાં લખ્યું હતું કે પાળેલા પક્ષીને તમે છુટું મૂકી દ્યો એ જો પાછું ઘરે આવે તો સમજવું કે એ તમારું અને ન આવે તો સમજવું કે એ કડી તમારું હતુંજ નહી . એક વખત ભાનુંમતિની લા પ્રવાહીથી મોહન ઉડી ગયો અને બેક યાર્ડના શેતુરના ઝાડ ઉપર બેઠો ભાનુંમાંતીએ મને હુકમ કર્યોકે મોહનને પકડી લાવો , મેં એને કીધું કે આ કામ બહુ અઘરું છે . એના કરતા કોઈ દેવ ની માનતા કર તો નાળીયેર ખાવાની લાલચમાં કોઈ દેવ મોહનને પ્રેરણા કરશે એટલે મોહન ઘરે આવી જશે , અને ખરેખર મોહન ભૂખ્યો થયો એટલે એટલે એ આવ્યો ભાનુ મટીએ ચણ નાખી અને ખાવા મંડ્યો અને મેં બાજ જેમ સસલાને પકડે એમ પકડી પાડ્યો અને પાંજરામાં મૂકી દીધો . આ મોહનને પકડવાની બહાદુરી બદલ ડેવિડે મારી ઘણી પ્રશંષા કરી . અને ભાનુંમતિએ જે દેવને જોડ શ્રીફળ વધેરવાની માનતા કરી અને એની પ્રાર્થના કરી અને મને જલ્દીથી શ્રીફળ ખરીદવા મોકલ્યો . હવે “કળાયેલ કે ન મારજા જંજા રત્તા નેણ તળ વિઠો ટહુકા કરે નિત સંભારે સેણ
એવા કાર્તિક સ્વામીના અને સરસ્વતી દેવીના વાહન મોરની મયુરની બેએક દિવસ પછી આપને વાંચવા આપીશ .
મારી ધર્મપત્નીને આ બ્લોગ સમર્પિત છે.
ગુજરાતી પ્રતિભા પરિચય – નવા પરિચય